ماه رمضان، ماه دعاست. اینکه انسان در دنیای پر از مشغولیت‌های فکری و گرفتاری‌های روزمره و در بین زرق و برق‌ها و دل‌فریبی‌ها، کسی را دارد تا بتواند در هر لحظه‌ای که خواست به او پناه ببرد، با او درد دل کند و از او سوال و درخواست نماید، لطف بزرگ خالق است؛ به همین دلیل حضرت پیامبر (ص) عاجزترین و ناتوان‌ترین انسان‌های روی زمین را کسی می‌داند که از دعا و صحبت با خداوند عاجز باشد. (إِنَّ أَعْجَزَ النَّاسِ مَنْ عَجَزَ عن ِالدُّعَاءِ.)
بسیار هستند کسانی که از انجام خیلی کارها عاجز و ناتوان هستند اما اهمیت فرمایش رسول اکرم (ص) اینجا مشخص می‌شود که از تمامی انسان‌ها عاجزتر و ناتوان‌تر کسی است که از صحبت کردن با خداوند خود عاجز است.
آری؛ انسان چقدر باید به نقطه عجز نزدیک شود که یا فرصت صحبت با معبود را نداشته باشد و یا اینکه نتواند با او حرف بزند. جالب اینجاست که خداوند متعال بارها تأکید می‌کند که «بندگان من به سمتم بیایید و مرا صدا کنید که من به خوبی پاسخ شما را می‌دهم.» (وَ قَالَ رَبُّکُمُ ادْعُونِی أَسْتَجِبْ لَکُمْ.)
همین اهمیت ویژه دعا و صحبت کردن با خداوند در ماه مبارک رمضان است که پیامبر اکرم (ص) در قسمتی از خطبه آخر ماه شعبان می‌فرمایند: «دعاهای شما در آن (ماه رمضان) مستجاب است پس درخواست کنید از پروردگار خود به نیت‌های درست و دل‌های پاکیزه از گناهان ... »
حضرت محمد (ص) در بیان اهمیت ماه رمضان، می‌فرمایند که یا ایها الناس بدانید ماهی که پیش رو دارید ماه برکت، رحمت و آموزش است. ماهی است که نزد خدا بهترین ماه‌ها، روزهایش بهترین روزها و ...» اما اولین دستور حضرت برای انجام کاری در این ماه عظیم و شریف چیست؟ «دعاهای شما در آن مستجاب است پس درخواست کنید ...»
آری اولین عملی که در تمامی لحظات زندگی و به خصوص در لحظات و دقایق ماه رمضان نباید از آن غافل بود دعا، مناجات و صحبت با خداوند است.
حضرت علی علیه‌السلام در وصیت به فرزند خود امام حسن علیه‌السلام می‌فرمایند: «بدان آن کسی که ملکوت و خزائن دنیا و آخرت در دست اوست، به تو اجازه داده است تا او را بخوانی و اجابت دعای تو را ضمانت کرده است و به تو فرمان داده است که از او بخواهی تا به تو عطا کند و او مهربان و بخشنده است، میان تو و خودش، حجابی ننهاده و تو را به آوردن واسطه و میانجی، وادار نکرده است... سپس کلید خزائن و گنجینه‌هایش را که همان دعا و خواستن از اوست، در اختیار تو نهاده است پس هرگاه تو بخواهی، با دعا کردن، در همان گنجینه‌های او را می‌گشایی.»
ای بنده خدا؛ دعا نکن که مستجاب شود؛ دعا کن تا صحبتی کرده باشی، صحبتی با دوست ...؛ چراکه در نوشته شهید کلام، «استاد مطهری» به این سوال پاسخ داده شده که وقتی دعاهای‌مان در بسیاری از موارد مستجاب نمی‌گردد یا جوابی از خداوند نمی‌شنویم، چرا باید دعا کنیم.
تعبیر استاد این چنین است: «برای انسان هم خود دعا مطلوب است و هم وسیله؛ یعنی دعا همیشه برای استجابت نیست، دعا اگر هم استجابت نشود در واقع استجابت شده پس خودش مطلوب است. همین اینکه بنده مومن خداوند به سمت او رفته، توفیق مناجات با او را داشته است، این خود مطلوب است.»
